ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Ηχήστε οι σάλπιγγες...

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ  -  ΔΗΜΟΣ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ
                                                ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

                        ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑΣ
   ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ:  ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

                  Ναύπακτος, 22 – 23 Φεβρουαρίου 2014
Αίθουσα Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου

 

                        Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014
16.30΄ – 17.15΄: Προσέλευση συνέδρων – Χαιρετισμοί
Πρώτη Συνεδρία
Προεδρείο: Ιωάννης Χουλιαράς – Ιωάννης Μπουλές, Δήμαρχος Ναυπακτίας
17.15΄ – 17.30΄: Χρήστος Σταυράκος, Αναπληρωτής καθηγητής Βυζαντινής Ιστο-
ρίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πρόεδρος του Τμήματος Ιστο-
ρίας – Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων.
«Το μεσαιωνικό ναυπηγείο της Ναυπάκτου».
17.30΄ – 17.45΄: Σταύρος Μαμαλούκος, Αρχιτέκτων-Αναστηλωτής, Επίκουρος κα-
θηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών.
«Παρατηρήσεις στις οχυρώσεις της Ναυπάκτου».
17.45΄ – 18.00΄: Χρήστος Ι. Σιαμαντάς, Δικηγόρος- Ιστορικός ερευνητής.
«Η απόκτηση της Ναυπάκτου από τους Βενετούς το 1407 και το
παρασκήνιο της παράδοσής της – με βάση την ιστορική μελέτη του
Vittorio Lazzarini: L’ acquisto di Lepanto (Nuovo Archivio Veneto
1898)».
18.00΄ – 18.15΄: Βασίλειος Κατσαρός, Καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας του Αρι-
στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
« Ένα κατάστιχο της Μονής Βαρνάκοβας».
18.15΄ – 18.45΄: Ερωτήσεις – Συζήτηση.
18.45΄ – 19.10΄: Διάλειμμα.
Δεύτερη Συνεδρία
Προεδρείο: Χρήστος Σταυράκος – Απόστολος Ζορμπάς
19.10΄ – 19.25΄: Ιωάννα Κωστή, Αρχαιολόγος.
«Βυζαντινή κεραμική από την Ναύπακτο».
19.25΄ – 19.40΄: Πασχάλης Ανδρούδης (Λέκτωρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας του
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό διορισμό),
Μελπομένη Περδικοπούλου (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Βυζα-
ντινής Αρχαιολογίας του Α. Π. Θ.).
«Μια άγνωστη απεικόνιση της πόλης της Ναυπάκτου (γύρω στα
1550) σε μικρογραφία του χειρογράφου της Ιστορίας ( Tevârîh-i
Âl-i Osmân) του Kemāl Paša-Zāde από τη Δρέσδη (Mscr. Dresd.
Eb. 391)».
19.40΄ – 19.55΄: Μιχαήλ Γ. Παπαβαρνάβας, Αρχιτέκτων – Αναστυλωτής.
«Το καστέλι της Ρούμελης. Παρατηρήσεις στην αρχιτεκτονική
του κάστρου του Αντιρρίου».
19.55΄ – 20.30΄: Ερωτήσεις – Συζήτηση.
Πέρας Συνεδριών του Σαββάτου.
                         Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 2014
Προεδρείο: Βασίλειος Κατσαρός – Σταύρος Μαμαλούκος
11.15΄ – 11.30΄: Έλενα Κατσούλη, Πολιτικός Μηχανικός της 22ης Ε. Β. Α..
«Οι 19 οθωμανικές κρήνες της Ναυπάκτου».
11.30΄ – 11.45΄: Βασιλική Απ. Ζορμπά, Μ.Α., Υποψήφια διδάκτωρ Βυζαντινής
Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Γνωστές και άγνωστες φορητές εικόνες του 18ου αιώνα στην
Αποδοτία Ναυπακτίας. Συμβολή στην καταγραφή και μελέτη
των φορητών εικόνων της επαρχίας Ναυπακτίας».
11.45΄ – 12.00΄: Ουρανία Κ. Κυριαζή, Πτυχιούχος Ανωτάτης Εκκλησιαστικής
Ακαδημίας Θεσσαλονίκης.
«Οι ζωγράφοι Πάνος και Χρήστος και ο Μητροπολίτης Ναυπά-
κτου και Άρτης Νεόφυτος Μαυρομάτης. Νέα στοιχεία για την
τοιχογράφηση του καθολικού της Μονής του Τιμίου Προδρόμου
Βομβοκούς Ναυπακτίας».
12.00΄ – 12.15΄: Ιωάννης Χουλιαράς, Αρχαιολόγος, Προϊστάμενος της 22ης Ε. Β. Α..
«Οι τοιχογραφίες της Μονής Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο
Χρύσοβο Ναυπακτίας».
12.15΄ – 12.45΄: Ερωτήσεις – Συζήτηση.
Απολογισμός – Πέρας Διημερίδας.

                      Ναύπακτος, 22 – 23 Φεβρουαρίου 2014
Αίθουσα Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγ. Βλασίου κ.κ. Ιερόθεος
Ιωάννης Μπουλές, Δήμαρχος Ναυπακτίας
Απόστολος Ζορμπάς, Πρόεδρος της Ε.ΝΑ.Μ.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βασίλειος Κατσαρός
Χρήστος Σταυράκος
Σταύρος Μαμαλούκος
Ιωάννης Χουλιαράς

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Νικόλαος Τριψιάνος: Γεν. Γραμματέας της Ε.ΝΑ.Μ.
Βασίλειος Κατσιγιάννης: Ταμίας της Ε.ΝΑ.Μ.
Γεωργία Παπαϊωάννου: Έφορος Δημοσίων Σχέσεων της Ε.ΝΑ.Μ.

ΧΟΡΗΓΟΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΠΑΝΟΥ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΥΠΡΑΙΟΥ "ΤΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ"

 

Πόσο κοστίζει η ελευθερία; Μπορούν οι άνθρωποι να εναντιωθούν στη μοίρα; Ποια μυστικά κρύβει ένα ευτελές δαχτυλίδι; Ο Γιώργος Παπαδόπουλος-Κυπραίος, ιδρυτής των εκδόσεων Διόπτρα, συνθέτει μέσα από αληθινά περιστατικά ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα και αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Κύπρου από το 1821 μέχρι τον αγώνα της ΕΟΚΑ.

To 3ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου και οι Εκδόσεις Διόπτρα σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου   του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΥΠΡΑΙΟΥ  "ΤΟ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ"

                                      το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου στις 7μ.μ.
                                               στο χώρο του Γυμνασίου.

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν ο Πέτρος Πιτσιάκκας, φιλόλογος και Διευθυντής του Γυμνασίου και ο συγγραφέας.
                                                  3ο Γυμνάσιο Ναυπάκτου
                                              Τηλ. επικοινωνίας: 26340 29123

Σχετικά με τον Συγγραφέα

                        Γιώργος Παπαδόπουλος - Κυπραίος

Ο Γιώργος Παπαδόπουλος - Κυπραίος γεννήθηκε στην Ακρούντα της Κύπρου τον Μάιο του 1941.
Σε ηλικία 15 ετών ορκίστηκε μέλος της ΕΟΚΑ στον αγώνα της εναντίον των Άγγλων, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Σπούδασε Ηλεκτρονικά στην Αθήνα με υποτροφία και εργάστηκε στην Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (CYTA). Τον Δεκέμβριο του 1966 μετανάστευσε στο Τορόντο του Καναδά, όπου εργάστηκε ως ηλεκτρονικός. Φοίτησε στο College of Education του Πανεπιστημίου του Τορόντο και διορίστηκε καθηγητής ηλεκτρονικών στο Danforth Technical School.
Στην Αθήνα εγκαταστάθηκε τον Φεβρουάριο του 1974 και φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άσκησε τη δικηγορία ως τον Μάρτιο του 1985. Το 1978 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Διόπτρα, του οποίου ανέλαβε τη διεύθυνση από το 1985.

Σαν σήμερα, στις 18 Φεβρουαρίου 1883, γεννήθηκε ο...

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Πολύ ενδιαφέρουσα η πλοήγηση στην ιστοσελίδα του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη

Διδώ Σωτηρίου (1909 - 2004)

 Σαν σήμερα γεννήθηκε η Διδώ Σωτηρίου.

 

- Πώς αισθάνεστε που είστε τόσο μεγάλη συγγραφέας και σας αγαπάει ο κόσμος; Πώς το εξηγείτε;

- Είχαμε στα μέρη μας έναν παππού, είπε η Διδώ, τον Όμηρο. Κι αυτός διηγήθηκε τον πόλεμο που έκαναν οι Έλληνες με τους Τρώες. Δεν πήρε το μέρος κανενός. Είπε τα σωστά. Αυτό έκανα κι εγώ. Νομίζω πως γι’ αυτό μ’ αγαπάνε.

[Την ερώτηση την έθεσε στην Διδώ Σωτηρίου το 1992 η κρατική τηλεόραση της Τουρκίας που πήγε στο σπίτι της να της πάρει συνέντευξη]

Παρουσίαση των έργων της

"Να' σαι καλά, δάσκαλε!" Ένα μνημόσυνο στο ΓΙΩΡΓΟ ΙΩΑΝΝΟΥ

             

(Παρουσίαση Δαυίδ Ναχμία)

                 Το έργο του Ιωάννου αποτελεί κομβικό σταθμό για την πεζογραφία μας

του Νάσου Βαγενά,καθηγητή της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. (27 Μαρ 2010)

Συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Ιωάννου. Στο γεγονός δεν έχει ως τώρα δοθεί η δέουσα προσοχή, αν κρίνουμε από την αδιαφορία των περισσότερων των εφημερίδων που διαμορφώνουν με τις σελίδες τους για το βιβλίο τις συνθήκες του λογοτεχνικού μας χρηματιστηρίου αξιών. Ο λόγος είναι προφανής. «Ο Ιωάννου δεν πουλάει», δήλωνε αφ' υψηλού προ ημερών εκδότης εθισμένος στο λογοτεχνικό είδος των μπεστ σέλλερ.
Και όμως, ο Ιωάννου ως τον θάνατό του ήταν ο πλέον «ευπώλητος» από τους πεζογράφους της εποχής του. Ηταν το εμπορικό ανάλογο του πλέον επιτυχημένου Ελληνα «μπεστσελλερίστα». Γι' αυτό και για όσους πιστεύουν ότι είναι ένας από τους κορυφαίους Ελληνες πεζογράφους, η περίπτωση της σημερινής τύχης του θα μπορούσε να γίνει ο γνώμονας για χρήσιμες συγκρίσεις σε ό,τι αφορά τη σχέση σήμερα, στη χώρα μας, του αναγνωστικού κοινού με τη λογοτεχνική ποιότητα.
«Ο Ιωάννου δεν πουλάει σήμερα», ανέλυσε ο εκδότης, «γιατί δεν εκφράζει το πνεύμα της εποχής μας». H διαπίστωση θα ήταν εύστοχη, αν ο βαθύτερος σκοπός της λογοτεχνίας ήταν η έκφραση του πνεύματος μιας εποχής. Ενα έργο τέχνης βέβαια δεν μπορεί να είναι έργο σημαντικό, αν δεν εκφράζει το πνεύμα της εποχής του. Ομως υπάρχουν έργα που εκφράζουν το πνεύμα της εποχής τους χωρίς να είναι σημαντικά. Και τούτο γιατί ο βαθύτερος σκοπός της τέχνης, χωρίς την υλοποίηση του οποίου ένα έργο δεν μπορεί να είναι πραγματικά σημαντικό, είναι η απεικόνιση της ανθρώπινης κατάστασης, απεικόνιση που δεν εξαντλείται με την έκφραση του πνεύματος της εποχής.
Αυτό που θέλω να πω είναι ότι, αν ο Ιωάννου δεν πουλάει σήμερα, αυτό συμβαίνει όχι γιατί το έργο του δεν εκφράζει το πνεύμα της εποχής μας (στον βαθμό που ένα έργο είναι σημαντικό εκφράζει και το πνεύμα - το βαθύτερο πνεύμα - και άλλων εποχών, πολλώ μάλλον το πνεύμα μιας συνεχόμενης με την εποχή του εποχής)· αυτό συμβαίνει γιατί το αναγνωστικό κοινό σήμερα στον τόπο μας έχει διαμορφωθεί έτσι (από παράγοντες ορατούς τόσο που να μη χρειάζεται να τους αναφέρουμε εδώ), ώστε να πιστεύει ότι ο βαθύτερος σκοπός ενός λογοτεχνικού έργου είναι να εκφράζει το πνεύμα της εποχής του, νοώντας μάλιστα ως πνεύμα της εποχής τις πλέον επιφανειακές εκδηλώσεις της.
Το γιατί ο Ιωάννου είναι ένας από τους κορυφαίους πεζογράφους μας το έχει εξηγήσει με πειστικότητα η κριτική. Συνοψίζοντας την αξιολόγησή της θα λέγαμε ότι το έργο του, εκτός από την ενάργεια με την οποία απεικονίζει την ανθρώπινη μοίρα, αποτελεί και κομβικό σταθμό για την πεζογραφία μας. Κι αυτό γιατί η γραφή του με την ιδιότυπη και καίρια διατύπωσή της αποτέλεσε έναν βαθύ της εκσυγχρονισμό· ένα συμβάδισμά της, θα προσθέταμε, με τις πλέον ουσιώδεις
σύγχρονές της εκφράσεις του δυτικού πεζογραφικού λόγου, το οποίο συνέβαλε
αποφασιστικά στην ανανέωση της πεζογραφίας μας. Το ιδιαίτερο στην περίπτωση
του Ιωάννου είναι ότι αυτός ο εκσυγχρονισμός υπήρξε ενδογενής· ότι ο Ιωάννου
τον κατόρθωσε όχι συνομιλώντας με τις σύγχρονές του δυτικές αναζητήσεις,
όπως σχεδόν πάντοτε συμβαίνει στη λογοτεχνία μας, αλλά με τη σύνθεση και τη
συγχώνευση σε ένα δραστικό κράμα των πλέον ζωτικών στοιχείων της
νεοελληνικής πεζογραφικής διαχρονίας.
Οπως ο Παπαδιαμάντης, ο Μπόρχες ή ο Καλβίνο, ο Ιωάννου είναι ένας ποιητής
που έγραφε σε πρόζα. Μια πρόζα βέβαια εντελώς διαφορετική από εκείνη των
ποιητικιζόντων πεζογράφων. Το νέο πεζογραφικό ύφος που δημιούργησε, και που
γονιμοποίησε τη γραφή πολλών νεότερων ομοτέχνων του, προσγείωσε τη
λυρικών διαθέσεων πεζογραφία μας σε ποιητικά εδάφη ρεαλιστικότερα,
αποπεζοποιώντας ταυτόχρονα και τη ρεαλιστική μας πεζογραφία. Ο Ιωάννου
διαμόρφωσε έναν νέο σύγχρονο πεζογραφικό λυρισμό, έναν ρεαλιστικό λυρισμό,
διαφορετικό από τον εξωστρεφή λυρισμό της έως τις μέρες του πεζογραφίας μας· μια
ποιητικότητα εσωτερικής καύσεως, που δεν χρειάζεται λυρικές λέξεις για να
αρθρωθεί και που παράγει τη θερμοκρασία της - μια δροσερή θερμοκρασία - χάρη σε
ένα νέο για τη λογοτεχνία μας είδος υποβολής, που αναδύεται, καθοδηγούμενο από
μια πραγματιστική ματιά, μέσα από μια δεξιοτεχνική συναίρεση ποικίλων - συχνά
ετερόκλητων - στοιχείων: η εκφραστική λιτότητα που, παρά την αμεσότητά της,
παράγει χάρη στις λανθάνουσες συνδηλώσεις της μιαν υποδόρια ένταση· η
διαφορετική από τις συνήθεις μορφές της συνειρμικότητα· η αιφνίδια ανατροπή
της χρονικής ακολουθίας και οι ευφυείς παρεκβάσεις· το χιούμορ και η - συχνά
αυτοαναφορική - ειρωνεία· η επικέντρωση της προσοχής σε ελάχιστα ορατές,
ωστόσο καθοριστικές, πτυχές της πραγματικότητας, συνεκβάλλουν σε μιαν
ανεπιτήδευτη και φυσική, όμως συγχρόνως και βαθιά, γλώσσα, σε ένα είδος
ποιητικού ρεαλισμού που για πρώτη φορά εμφανίζεται στην πεζογραφία μας.
Ο Ιωάννου μυθοποιεί ρεαλιστικά τη βίωση από τον αυτοβιογραφούμενο ήρωα των
πεζογραφημάτων του της προσωπικής του μοίρας, με μια γραφή που αναπαριστά τις
περιπέτειές του με μιαν οπτική καθαρότητα ονείρου. Και είναι αυτή η περίτεχνη
μυθοποίηση και η οντολογική διάσταση που αυτή παρέχει στην απεικόνιση του
κόσμου του που θα κάνουν, πιστεύω, το έργο του να διαβάζεται, στις μέρες που θα
έρθουν, όπως διαβάζεται σήμερα το έργο του Βιζυηνού και του Παπαδιαμάντη.

                                                                   ΠΗΓΗ:εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ,18 Σεπτεμβρίου 2005

"Να' σαι καλά, δάσκαλε!"

Ημέρα Μνήμης Διονυσίου Σολωμού

Αξίζει να δείτε το ακόλουθο βίντεο

Το φως στην ποίηση του Διονυσίου Σολωμού

O Διονύσιος Σολωμός προβάλλει μέσα από τον τόπο του ιερού. O Σολωμός δεν είναι μόνο ποιητής της ιστορικότητας. Oύτε ποιητής εθνικός, με την έννοια της κατάθεσης και ανάδειξης της ιστορικής και εθνικής περιπέτειας. O Σολωμός μάς πάει παραπέρα. Eκεί που ολοκληρώνεται η ποιητική του κατάθεση είναι μέσα από το φωτισμό και την αποκάλυψη ή τη συνάντηση με τον τόπο του ιερού. Mε τη συνάντηση με το άλλο φως. O Σολωμός διαφεύγει τον τόπο της ιστορικότητας, για να οδηγηθεί σ' έναν άλλο τόπο και σ' έναν άλλο χρόνο. Aυτόν που μας συνάπτει με μιαν άλλη αρχέγονη μνήμη. Που αποκαλύπτει τη μυστική ιερότητα των πραγμάτων. Έχουμε στο Σολωμό ένα άμετρο, ένα άλλο φως. Ένα φως μυστικό. H ποίηση του, ακολουθώντας μια πορεία, από τη θεματική της ιστορικότητας που τη χαρακτηρίζει συγχρόνως ο ιδανισμός της αθωότητας και η καθαρότητα του φυσικού φωτός, θα οδηγηθεί, σ' ένα δεύτερο στάδιο, στην κυρίαρχη θεματική του πάθους. Xωρίς να απουσιάζει το ιερό από την πρώτη και δεύτερη φάση της ποιητικής του, εντούτοις η ολοκλήρωση του ιερού και η αποκάλυψη του μυστικού θα επέλθει με την ποίηση της ωριμότητας του ποιητή, με τους «Eλεύθερους Πολιορκημένους», τον «Kρητικό» και τον «Πόρφυρα». Mε την είσοδο στην ποιητική ωριμότητα ο πληθυσμός, μέσα από την ιερότητα και αγιότητα που εκπέμπει, καθίσταται μυστικός. Eδώ πια θα εισέλθει η Φεγγαροντυμένη, ως γυναικεία αναδυόμενη μορφή, πλημμυρισμένη από ένα μυστικό φως. Δεν είμαστε στο συμβολισμό, ούτε και στην αλληγορία. Eίμαστε στον τόπο του μυστικού. H φεγγαροντυμένη δεν είναι εκ του κόσμου τούτου. Eισέρχεται μέσα στον κόσμο και τον μεταποιεί ή τον μεταμορφώνει.

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2007

Η παρουσίαση του Τάκη Θεοδωρόπουλου και ειδικότερα του έργου του "Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα" από τον Κωνσταντίνο Δημόπουλο.

Θεοδωρόπουλος Τάκης

Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα (το 1954). Πραγματοποίησε μακροχρόνιες σπουδές στο Παρίσι(Συγκριτική φιλολογία, θεατρολογία, και Ανθρωπολογία του Ελληνορωμαϊκού πολιτισμού την περίοδο 1972 – 1981) κοντά στα μεγαλύτερα ονόματα μελετητών της κλασικής αρχαιότητας.

Με την επιστροφή του στη Ελλάδα ασχολήθηκε αρχικά με τη δημοσιογραφία και ήταν ο πρώτος διευθυντής σύνταξης του πολιτιστικού περιοδικού "Το τέταρτο" που εξέδιδε ο Μάνος Χατζιδάκις."

Το προφίλ που διαμόρφωσε σταδιακά όλα αυτά τα χρόνια θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως αντιστοιχεί περισσότερο σ’ αυτό των ευρωπαίων διανοουμένων συγγραφέων, που συχνότατα επιλέγουν μία ενεργή επαγγελματική παρουσία και προσωπική εμπλοκή σ’ όλο το φάσμα του χώρου των «Γραμμάτων».

Εργάστηκε επί σειρά ετών ως δημοσιογράφος, υπεύθυνος της φιλολογικής σελίδας της «Μεσημβρινής» (1981-1983).Σε εβδομαδιαία βάση και με αφορμή την κριτική παρουσίαση βιβλίων «εξέθετε την ιδιαίτερη ματιά του στα σύγχρονα σισύφεια προβλήματα της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινωνίας και διανόησης, διαμέσου ενός δημοσιογραφικού λόγου που αναδεικνύει ιδιαίτερα το ζήτημα της σύγχρονης ταυτότητας του σκεπτόμενου πολίτη.(Βιβλιοδρόμιο ΝΕΑ).Σήμερα διατηρεί στήλη χρονογραφήματος στην Καθημερινή.

Τα ζητήματα ταυτότητας, καθώς και το υπαρξιακό κενό είναι παρόντα επίσης και στα μυθιστορήματά του (Νύχτες στην Αρκαδία, το Αδιανόητο τοπίο, η Πτώση του Νάρκισσου), που μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, σερβικά, τουρκικά, βουλγάρικα). Ανάμεσά τους διακριτή θέση κατέχει το μυθιστόρημά του «Η δύναμη του σκοτεινού θεού», που βραβεύτηκε από το Ίδρυμα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1999).

Οι ίδιες θεματικές, αλλά και η σχέση των θεμελίων του πυρήνα του ευρωπαϊκού πολιτισμού με το μέλλον της ευρωπαϊκής προοπτικής και την πολυπολιτισμικότητα είναι παρόντα και στο δοκιμιακό του έργο (Α. Μαλρώ: Οι μεταμορφώσεις της κρυφής Ελλάδας, Με την ανάσα της Αθήνας και της Ρώμης).

Το 2004 η Γαλλική Ακαδημία του απονέμει ένα από τα μεγάλα της βραβεία, το «Αργυρό Μετάλλιο για την ακτινοβολία της γαλλικής γλώσσας και της λογοτεχνίας» για το σύνολο του έργου του που έχει μεταφραστεί στα γαλλικά.

Η κατάθεση ενός τόσο πλούσιου και πολυσχιδούς έργου δεν καθιστά απλά τον Τάκη Θεοδωρόπουλο έναν από τους κορυφαίους Έλληνες ανθρώπους των Γραμμάτων, αλλά αποτελεί υπόσχεση και παρακαταθήκη για κείμενα που και στο μέλλον θα μας χαρίσουν στιγμές πνευματικής και αναγνωστικής απόλαυσης και χαράς.

«Το Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα»

΄Oταν στα 1991 ο πεζογράφος Τάκης Θεοδωρόπουλος δημοσίευσε «Το αδιανόητο τοπίο», ήταν ο μόνος σχεδόν από τη νεότερη γενιά που επανέφερε την παλαιότατη θεματική της ελληνικότητας. «Το Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις “ΠΟΛΙΣ” κινείται στο πλαίσιο κάποιας αντίστοιχης προβληματικής. «Το Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα» δεν περιορίζεται στη διερεύνηση της ελληνικότητας, δεν παύει όμως να αναδεικνύει και το πρόβλημα της σταθερής αμηχανίας μας πάνω στο τι ακριβώς μπορούμε να κάνουμε με τα ίχνη της αρχαιότητας που βρίσκονται ολοζώντανα γύρω μας και δεν ξέρουμε πώς να τα ενσωματώσουμε στη σύγχρονη ζωή μας.

Aν υπάρχει λοιπόν ένα βιβλίο ιστορίας που δεν παραθέτει απλώς γεγονότα και ημερομηνίες αλλά σε βάζει μέσα στο κλίμα που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια και σε κάνει να αισθάνεσαι ότι είσαι εκεί και παρακολουθείς με τα μάτια σου τα γεγονότα,αυτό είναι το μυθιστόρημα του Τάκη Θεοδωρόπουλου ≪Το μυθιστόρημα του Ξενοφώντα≫.O συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος θεωρεί πως η εποχή του ιστορικού είναι η εποχή της παρακμής του ελληνικού κόσμου, κι αυτοί οι άνθρωποι έζησαν την πρώτη μεγάλη κρίση της Δημοκρατίας. Δεν τον ενδιαφέρει μονάχα ο αρχαίος κόσμος, η δύναμή του και η αδυναμία του, αλλά και η σχέση του με τον δικό μας κόσμο».

Με βιβλιογραφικές σημειώσεις στο τέλος της σελίδας που παραθέτουν τα ιστορικά στοιχεία, φτιάχνει ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και τα έργα τουφιλόσοφου, ιστορικού και στρατηγού Ξενοφώντα από την ημέρα(περίπου 430 π.Χ.) που γεννιέται μέχρι το θάνατό του.Μαθητής του Σωκράτη, νέος και ιδιαίτερα ωραίος(υποκατάστατο του Αλκιβιάδη κατά τον δάσκαλό του) από πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια της Αθήνας, φιλολάκων και ολιγαρχικός, μεταβαίνει στη Περσία και μαζί με άλλους Έλληνες μισθοφόρους τάσσεται υπό τις διαταγές του Κύρου του Νεότερου, αδελφού του Μεγάλου Βασιλιά Αρταξέρξη του Β' από τον οποίο ο Κύρος επιχειρεί να πάρει το θρόνο. Ο θάνατος του Κύρου στη μάχη αναγκάζει τους Έλληνες να επιστρέψουν στηνΕλλάδα και ο ήρωας της ιστορίας μετά από περιπέτειες μαζί με τους ≪μύριους≫ αλλά και σύζυγο που έχει αποκτήσει φθάνει στην σημερινή Τραπεζούντα (όπου και το περίφημο ≪θάλαττα, θάλαττα≫). Επιστρέφοντας παίρνει μέρος το 394 π.Χ στη μάχη Σπάρτης - Αθήνας στη Κορώνεια εναντίον των Αθηναίων και γι' αυτό εξορίζεται. Οι Σπαρτιάτες όμως τον ανταμείβουν και ζει σχεδόν το υπόλοιπο της ζωής του στον Σκυλλούντα της Ηλείας. Όταν η Σπάρτη χάνει τη μάχη στα Λεύκτρα από τουςΘηβαίους το 371, εγκαθίσταται στη Κόρινθο όπου ζει μέχρι το θάνατό του το 356. Ποτέ δεν επέστρεψε στην Αθήνα παρά το ότι οι Αθηναίοι ανακάλεσαν το ψήφισμα για την εξορία του.

Ο Ξενοφών, χωρίς να είναι φιλόσοφος με οπαδούς που θα μπορούσαν να διαφυλάξουν το έργο του,έγραψε περισσότερα από 10 βιβλία τα οποία έχουν διασωθεί μέχρι τις ημέρες μας.Χωρίς φιλοσοφική σχολή να τον υποστηρίζει, χωρίς μαθητές να φροντίζουν για την υστεροφημία του, μειονεκτικός ιστορικός κατά πολλούς, κατόρθωσε να διασχίσει τους αιώνες και να φτάσει ως το δικό μας παρόν αρθρώνοντας τον μοναχικό του λόγο, διεκδικώντας την ειλικρίνεια αυτής της μοναξιάς που τον κάνει να μοιάζει παράξενα σύγχρονός μας.

Το μυθιστόρημα του Τάκη Θεοδωρόπουλου δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ωστόσο ιστορικό. Μια εποχή που όπως η δική μας θεωρεί τη σύλληψη της πραγματικότητας απολύτως διαμεσολαβημένη από ποικίλους γλωσσικούς και άλλους κώδικες δεν αρκείται να φέρνει στη σκηνή τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα· είναι αντιθέτως υποχρεωμένη να εισάγει και τις πηγές μαζί με τις πλουσιότατες συζητήσεις που έχουν προκαλέσει. Γι’ αυτό και το παραδοσιακό είδος του «ιστορικού μυθιστορήματος» μοιάζει να μεταμορφώνεται εδώ σε ένα καινούργιο είδος που θα μπορούσε να ονομαστεί «ιστοριογραφικό μυθιστόρημα».Περισσότερο όμως είναι μια αριστοτεχνικά καμωμένη υβριδική αφήγηση ανάμεσα στην καθαρή ,ατόφια πεζογραφία και στον ιστορικό δοκιμιακό λόγο. Έμπειρος και ευθύβολος δοκιμιογράφος ο Θεοδωρόπουλος ξέρει καλά πως να θεμελιώσει τη σκέψη και τον θεωρητικό του προβληματισμό ,κυρίως όμως συνδυάζει άρτια αυτή του την πλευρά με εκείνη του πεζογράφου.

Οι ήρωές του δεν είναι έτσι πια μόνον οι πρωταγωνιστές της πολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας αλλά και οι καταγραφείς της, οι αντιγραφείς, οι σχολιογράφοι, οι υπομνηματογράφοι, οι βιβλιοθηκονόμοι, αλλά και τα ίδια τα κείμενα, καθώς αλληλοσυμπληρώνονται ή αλληλοσυγκρούονται προσπαθώντας να αποτυπώσουν την πραγματικότητα – «Τα Ελληνικά» και «Η Ανάβασις» του Ξενοφώντα, το διπλό «Συμπόσιον» και η διπλή «Απολογία» του Πλάτωνα και του Ξενοφώντα, η «Ξυγγραφή» του Θουκυδίδη, η δικανική ρητορική του Λυσία και του Ισοκράτη, οι βίοι φιλοσόφων του Διογένη Λαέρτιου. Εκείνο που το έργο του Θεοδωρόπουλου κατ’ εξοχήν τονίζει είναι η ιστορικότητα των υποκειμένων, των αντιλήψεων αλλά και της ελληνικής γλώσσας. «Το Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα» αναπτύσσει με άλλα λόγια μια ποιητική του χρόνου και της ιστορίας, κορυφαία έκφραση της οποίας αποτελούν εκείνες οι ελληνικές φυλές που στη μέση ενός ασιατικού πουθενά διατήρησαν μέχρι σήμερα ανέγγιχτα στοιχεία από την αρχαιοελληνική γλώσσα και τα παλαιότατα έθιμά τους

Η συστατική υπόθεση του έργου ότι η επαφή με την πραγματικότητα είναι διαμεσολαβημένη αποτυπώνεται όχι μόνο στη δομή του υλικού αλλά και στη ρητορική της έκφρασής του, με το στοιχείο της αβεβαιότητας να κυριαρχεί μέσα από τη διατύπωση αλυσίδας εικασιών, «φαίνεται», «λέγεται», «ίσως», «περίπου» και «μήπως». Το παρελθόν και το παρόν αποτελούν με άλλα λόγια ένα σύνολο εκδοχών, ένα σώμα ερμηνευτικών πιθανοτήτων, όπως άλλωστε και το μέλλον, καθώς οι ήρωες προσπαθούν να το συλλάβουν μέσα από τη μαντική τέχνη της αστρολογίας και της ανάγνωσης των εντοσθίωνΣε πείσμα του υπομνηματικού χαρακτήρα αρκετών χωρίων και της συχνά δοκιμιακής υφής της έκφρασής του, το βιβλίο του Θεοδωρόπουλου είναι ωστόσο αμιγές έργο δημιουργικής φαντασίας. Ισχυρή μυθιστορηματική φιγούρα, ο Ξενοφών εξελίσσεται μέσα στο χρόνο, όπως άλλωστε και η σύζυγός του. Η δίψα για την εξουσία που διέπει τον ολιγαρχικό στρατηγό ο οποίος ηγήθηκε της θαυμαστής καθόδου των Μυρίων, καθώς προχωρούμε μεταμορφώνεται σε πάθος για τη συγγραφή. Και οι αξίες της συλλογικής δράσης και της ανδραγαθίας παραχωρούν τη θέση τους στη μανιασμένη επιδίωξη του μοναχικού εγχειρήματος της έκφρασης. Μέσα στο ίδιο κείμενο η αβεβαιότητα της ιστορικής ανάπλασης συμπλέκεται έτσι με την ακλόνητη ασφάλεια της μυθοπλασίας που με αυτοπεποίθηση παραθέτει λεπτομέρειες προκειμένου να δημιουργήσει το καθημερινό σύμπαν των πανάρχαιων ηρώων. Πανίσχυρο όπλο στην υπηρεσία της αποτελούν ακόμα οι δραματικώς συγκρουόμενες οπτικές, τα ρυθμικώς επανερχόμενα μοτίβα μαζί με την ανατρεπτική διεισδυτικότητα της ειρωνικότατης αφήγησης. Η παρουσία του Θεμιστογένη του Συρακούσιου πάντως συνιστά ευρηματικότατη στιγμή, καθώς προσθέτει τον απολύτως απροσδιόριστο ανθρώπινο παράγοντα στις πολλαπλές διαστρωματώσεις που μεσολαβούν ανάμεσα στο τι είναι η πραγματικότητα και στο τι αντιλαμβάνεται ο νους μας.

Η μορφή του Ξενοφώντα και κυρίως η «Κύρου Ανάβασις» έχει εμπνεύσει πλήθος μελετών, μυθιστορημάτων αλλά και ταινιών.Η αρχαία περιπέτεια των ανδρών του Ξενοφώντα συγκινεί και φορτίζει διαχρονικά διότι είναι η περιγραφή μιας τιτάνιας προσπάθειας, η πραγμάτωση μιας ατομικής και συλλογικής υπέρβασης, η καταγραφή μιας συγκλονιστικής πορείας προς την ελευθερία – και η θάλασσα συμβολίζει αυτή την ελευθερία.

Ιστορικά, η «Κύρου Ανάβασις» έχει συγκριθεί με αποτυχημένες εκστρατείες και δραματικές οπισθοχωρήσεις: από την πορεία του Ναπολέοντα στη Ρωσία έως την άκρως δραματική οπισθοχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Βόρεια Κορέα, τον Δεκέμβριο του 1950. Βεβαίως, η πιο συγκινητική, για εμάς τους Ελληνες, σύγκριση είναι η συγκλονιστική οπισθοχώρηση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας τον Αύγουστο του 1922, από τη Μικρά Ασία. Οχι τυχαία, η εξαιρετική έκδοση του 1937, του Δημητρίου Αμπελά, τιτλοφορείται «Ανεξάρτητος Μεραρχία. Η Κάθοδος των Νεώτερων Μυρίων, 16-31 Αυγούστου 1922»

Καταλήγω με τις τελευταίες σειρές του μυθιστορήματος: “Ακόμα και τα βαρέα μέταλλα της Ιστορίας των αιώνων έχουν τις αδυναμίες τους , τις σκοτεινές γωνίες τους που επιτρέπουν στη δική σου σκέψη να λειτουργήσει ,να τα λεηλατήσει όσο τησ χρειάζεται για να υπάρξει.΄Ετσι και η απολύτως κλασική εκείνη εποχή.΄Ερχεται από τα βάθη του χρόνου σαν απολίθωμα ,με την αύρα της λάμψης της ,με την ακαμψία της πνευματικής της ιερότητας.Κι είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο δυσκολεύεται να συνυπάρξει μαζί μας....Κι αν ευγνωμονώ για κάτι τον Δικό μου Ξένο είναι γιατί με ξενάγησεσ αυτό το εργαστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης ,που τότε ...την αντιμετώπιζε ως ζητούμενο κι όχι ως απλό δεδομένο!”

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ